Ιδιοσυγκρασία, Χυμοί – Temperament, Humours
Το υλικό με το οποίο γεννιέται ένας άνθρωπος και τον χαρακτηρίζει, το «ύφασμα» από το οποίο είναι φτιαγμένος και δεν αλλάζει, όπως δεν αλλάζει το γονιδίωμα. Να μη συγχέεται με τον χαρακτήρα και την προσωπικότητα.
Οι 4 ιδιοσυγκρασίες είναι οι: αιματώδης, χολερική, μελαγχολική και φλεγματική. Καθεμιά αντιστοιχεί σε έναν χυμό του σώματος: αίμα, κίτρινη χολή, μαύρη χολή και φλέγμα.
Οι σχετικές ιδιότητες κάθε χυμού χρησιμοποιούνταν στην αρχαία και μεσαιωνική φυσιολογία για να καθορίσουν τη φυσική κατάσταση και την υγεία ενός ανθρώπου. Συνδέονται με τα στοιχεία και τις επιρροές των εποχών.
Ιδιοσυγκρασία Αιματώδης – Sanguine Temperament
Συνδέεται με την άνοιξη και το στοιχείο του Αέρα. Είναι ζεστή και υγρή. Περιγράφει έναν άνθρωπο ισορροπημένο, αισιόδοξο, χαρούμενο, όχι ακραίο στις εκδηλώσεις του, ευκολοπροσάρμοστο. Στη φυσιολογία ο αντίστοιχος χυμός, το αίμα, εδρεύει στο ήπαρ, βοηθάει στην πέψη, διασπά την τροφή στο στομάχι και το ήπαρ, δίνει ενέργεια στην καρδιά και τον εγκέφαλο, φτιάχνει το σπέρμα και το μητρικό γάλα. Το αίμα συνδέεται με τη γονιμότητα.
Ιδιοσυγκρασία Μελαγχολική – Melancholic Temperament
Συνδέεται με το φθινόπωρο και το στοιχείο της Γης. Είναι κρύα και ξηρή. Περιγράφει έναν άνθρωπο που είναι αργός στην εκδήλωση του πάθους, ενδοστρεφής, κάποιες φορές με ιδιαίτερη κλίση στην περισυλλογή, με μια σοβαρή (συχνά απαισιόδοξη) οπτική. Στη φυσιολογία ο αντίστοιχος χυμός είναι η μαύρη χολή, εδρεύει στη σπλήνα. Όλα τα σκληρά μέρη του σώματος, τρίχες, οστά, νύχια, είναι φτιαγμένα από μαύρη χολή. Το πιο σημαντικό είναι ότι η μαύρη χολή επιβραδύνει τη διαδικασία της πέψης, έτσι που η τροφή να μπορεί να απορροφηθεί κανονικά. Η μαύρη χολή, αποθηκευμένη στη σπλήνα, στέλνει από εκεί μήνυμα στο στομάχι και δημιουργεί την όρεξη για τροφή.
Ιδιοσυγκρασία Φλεγματική – Phlegmatic Temperament
Συνδέεται με τον χειμώνα και το στοιχείο του Νερού. Είναι κρύα και υγρή. Περιγράφει έναν άνθρωπο που είναι συγκινησιακά ευαίσθητος, με έλλειψη κινήτρου, γι’ αυτό και είναι αργός στις αντιδράσεις. Στη φυσιολογία ο αντίστοιχος χυμός είναι το φλέγμα ή βλέννη, που εδρεύει στους πνεύμονες. Επηρεάζει τα νεφρά. Είναι το λιπαντικό του ανθρώπινου σώματος, υπεύθυνο για την απέκκριση και αποβολή, παράγει σίελο, το υγρό της λέμφου, τους βλεννογόνους.
Ιδιοσυγκρασία Χολερική – Choleric Temperament
Συνδέεται με το καλοκαίρι και το στοιχείο της Φωτιάς. Είναι ζεστή και ξηρή. Περιγράφει έναν άνθρωπο του οποίου οι πράξεις, τα πάθη και ο θυμός εμφανίζονται με τον ίδιο τρόπο που εξαφανίζονται⋅ εύκολα. Στην φυσιολογία ο αντίστοιχος χυμός, η κίτρινη χολή, εδρεύει στη χολή, αραιώνει το αίμα, δημιουργεί τους ιστούς, επηρεάζει την καρδιά, καθαρίζει τα έντερα.
Ισημερία – Equinox
Όταν η διάρκεια της ημέρας είναι ίση με της νύχτας, κάτι που συμβαίνει μόνο δύο φορές τον χρόνο. Ισημερία = ίση ημέρα, ενώ στις λατινογενείς γλώσσες equinox = ίση νύχτα, από τις λατινικές λέξεις aequus = ίσος και nox = νύχτα. Συμβαίνει, όταν η εκλειπτική τροχιά της Γης (δηλαδή η φαινομενική τροχιά του Ήλιου) τέμνει τον Ουράνιο Ισημερινό. Έχουμε Εαρινή και Φθινοπωρινή Ισημερία.
Στην αστρολογία, η Εαρινή Ισημερία σηματοδοτεί την έναρξη του έτους στη μηδενική μοίρα του Κριού και η Φθινοπωρινή Ισημερία, διαμετρικά απέναντι, τη στιγμή που ο Ήλιος εισέρχεται στο ζώδιο του Ζυγού.
Στη Φθινοπωρινή Ισημερία (περίπου στις 23 Σεπτεμβρίου), η νύχτα και η ημέρα έχουν ίση διάρκεια, με τις νύχτες να αρχίζουν να μεγαλώνουν μέχρι να φτάσουμε στο Χειμερινό Ηλιοστάσιο, όπου λαμβάνει χώρα η μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου. Στη συνέχεια, στην Εαρινή Ισημερία (περίπου την 21η Μαρτίου), η νύχτα και η ημέρα έχουν ίση διάρκεια, με τις ημέρες να αρχίζουν να μεγαλώνουν, μέχρι να φτάσουμε στο Θερινό Ηλιοστάσιο, όπου λαμβάνει χώρα η μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου.
Οι δύο Ισημερίες και τα δύο Ηλιοστάσια (βλ. λήμμα) καθορίζουν τις πύλες εισόδου στα Παρορμητικά Ζώδια (βλ. λήμμα), αλλά και τις εποχές, ασχολείται δε με αυτές η Κοσμική Αστρολογία.
Τα παραπάνω ισχύουν για τις περιοχές του Βορείου Ημισφαιρίου. Στις αντίστοιχες περιοχές στο Νότιο Ημισφαίριο, το φαινόμενο των Ισημεριών και οι εποχές είναι αντίθετες.
Στην αστρονομία, Ισημερία καλείται η αστρική ημέρα, κατά την οποία το κέντρο του ηλιακού δίσκου βρίσκεται ίσο χρονικό διάστημα πάνω και κάτω από τον ορίζοντα κάθε τόπου, διαγράφει δηλαδή ίσα τόξα (ημερήσιο και νυκτερινό), και κατά τη διάρκεια της οποίας οι ακτίνες του Ήλιου πέφτουν κάθετα στον Ισημερινό.
Το φαινόμενο οφείλεται στην περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο και στην κλίση του άξονα περιστροφής της. Καθώς η Γη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο και επειδή ο άξονας περιστροφής της δεν είναι κάθετος στο επίπεδο περιφοράς, αλλά σχηματίζει γωνία 23,5 μοιρών με αυτό, η διάρκεια της ημέρας (ηλιοφάνειας) για κάθε τόπο αλλάζει, ανάλογα με τον χρόνο στη διάρκεια του έτους.
