Η παραδοσιακή αστρολογία είναι πολύ αποκαλυπτική στη μελέτη του χαρακτήρα, της συμπεριφοράς, της δομής της ψυχής του ανθρώπου. Κι αυτό γιατί διαθέτει εργαλεία που η σύγχρονη αστρολογία έχει αποποιηθεί και γερές φιλοσοφικές βάσεις δομημένες στη σοφία αιώνων. Άρθρο του John Frawley από το περιοδικό του «Apprentice», τεύχος, 21, σελ. 39, που μεταφράζεται στα ελληνικά με την άδεια του συγγραφέα. Βλ. το πρωτότυπο «The Moon in Man».
Θα έχετε ακούσει να λένε «Η παραδοσιακή αστρολογία είναι ενδιαφέρουσα, αλλά προτιμώ την ψυχολογική αστρολογία». Η παραδοσιακή αστρολογία, όμως, μας παρέχει μια πολύ ενδελεχή μελέτη της ψυχής. Πώς η σύγχρονη αστρολογία, που παρά τις προσποιήσεις του New Age, είναι βασικά υλιστική, μπορεί να ισχυριστεί το ίδιο, είναι ένα πράγμα που προκαλεί απορία.
Η πρακτική αξιολόγησης του μυαλού και της συμπεριφοράς του ατόμου στο γενέθλιο ωροσκόπιο με τον παραδοσιακό τρόπο, γίνεται με την εξέταση της κατάστασης του Ερμή και της Σελήνης και την σχέση μεταξύ τους.
Με πιο απλό τρόπο θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Ερμής και η Σελήνη αφορούν την διάκριση του εγκεφάλου, όπως το ισχυρίζεται η σύγχρονη επιστήμη, σε αριστερό και δεξιό εγκέφαλο. Η Σελήνη προσλαμβάνει με τις αισθήσεις, ενώ ο Ερμής κάνει την αριθμητική.
Για μεγαλύτερη ακρίβεια θα λέγαμε ότι η δουλειά της Σελήνης είναι να συλλέγει εντυπώσεις. Ο Ερμής μοιάζει με έναν καλό αρχειοθέτη. Τοποθετεί τις εντυπώσεις στην σειρά, τις αποθηκεύει και μετά θυμάται πού τις έβαλε, ώστε να μπορεί να τις ανασύρει όταν τις χρειαστεί.
Είναι πολύ σημαντικό σε ένα γενέθλιο ωροσκόπιο, οι δύο πλανήτες να συνδέονται μεταξύ τους με υποδοχές ή/και όψεις ή, τουλάχιστον, να ‘βλέπουν’1 ο ένας τον άλλον, ελπίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα τους βρούμε να δουλεύουν μαζί. Αυτή η σύνδεση είναι ιδιαίτερα σημαντική δεδομένου του ρόλου της Σελήνης: ότι δηλαδή δείχνει την δράση της θείας χάριτος. Γιατί μπορεί να είμαστε ικανοί να αποφασίσουμε τι θα σκεφτούμε για κάποιο συγκεκριμένο θέμα. Επίσης μπορεί να είμαστε ικανοί να κρατήσουμε αυτή την ανάλυση για ένα-δυο δευτερόλεπτα στο μυαλό μας. Δεν μπορούμε, όμως, να αναγκάσουμε μια συγκεκριμένη σκέψη να ταξιδέψει στο κεφάλι μας.2 Αυτό μας δίνεται μόνο σαν δώρο και το πραγματοποιεί η Σελήνη.
Ενώ τα κείμενα μιλάνε για τον συνδυασμό Σελήνης – Ερμή όταν σκέφτονται το μυαλό, εντούτοις, συνήθως παραλείπουν το τρίτο μέλος της ομάδας, τον Ήλιο. Ελπίζουμε να βρούμε και τους τρεις αυτούς πλανήτες –Σελήνη, Ερμή, Ήλιο– σε καλή κατάσταση και με καλή σχέση μεταξύ τους.
Ο Ήλιος είναι η αλήθεια, το φως της αλήθειας, και η δουλειά της Σελήνης είναι να ανακλά το φως της αλήθειας στον Ερμή, κι εκείνος με τη σειρά του να είναι σε θέση να κάνει αυτήν την αλήθεια λέξεις, είτε με εσωτερική είτε με εξωτερική έκφραση.
Κι όπως αναφέρει ο Πλωτίνος, «όπως ο λόγος είναι η ηχώ της σκέψης στην Ψυχή, έτσι και η σκέψη-στην-ψυχή είναι η ηχώ κάποιου άλλου πράγματος. Δηλαδή, όπως η σκέψη είναι η εικόνα της-σκέψης-της-ψυχής, έτσι και η-σκέψη-της-ψυχής απεικονίζει μια σκέψη που βρίσκεται πάνω από αυτήν και έτσι γίνεται ο διερμηνέας μιας υψηλότερης σφαίρας.» [Εννεάδες 1, 2.3]
Ένας καμένος Ερμής θα μπορούσε να είναι ένδειξη ενός καλού μυαλού, γιατί η στενή του σχέση με τον Ήλιο, γίνεται απευθείας, χωρίς τον ενδιάμεσο που είναι η Σελήνη. Πολύ συχνά εντούτοις, η κακή επίδραση της καύσης υπερισχύει. Γιατί υποκινεί το μυαλό να ασχοληθεί με απρέπειες ή ασήμαντες λεπτολογίες – ακόμα και αν, όπως είπαμε, το πνεύμα είναι ισχυρό, ακόμα κι αν η απουσιάζει η παρέμβαση της Σελήνης (που παρόλα αυτά, παρέχει στον Ερμή προστασία από την έντονη λάμψη του Ήλιου). Μπορούμε να το παραστήσουμε αυτό με την εικόνα που παρουσιάζουν οι αγχωμένοι υπηρέτες του βασιλιά, όταν εκείνος αποφασίσει να τους επισκεφθεί ξαφνικά, με αποτέλεσμα το έργο τους να εξαφανίζεται μέσα στη σύγχυση, καθώς, στην ξαφνική τους επιθυμία να τον ευχαριστήσουν, ο ένας σκουντουφλάει πάνω στον άλλον. Αυτό είναι το χαρακτηριστικό του Ερμή όταν είναι καμένος – μια τάση να υπερφορτώνεται το δίκτυο της λογικής.
Πιο πρακτικό θα ήταν ο βασιλιάς να οδηγείται μπροστά από τους παρατεταγμένους υπηρέτες, με την μεσολάβηση της Σελήνης, η οποία συμβουλεύει ποιους θα χαιρετήσει με χειραψία και σε ποιους θα απευθύνει το λόγο και τι θα πει και σε ποιον. Και, όπως έχουμε αναφέρει και αλλού, είναι σημαντικό -και θα πρέπει να το τονίσουμε ιδιαίτερα- ότι καλό μυαλό είναι ένα σωστά οργανωμένο μυαλό. Το αν ο ιδιοκτήτης του μπορεί να τελειώσει το σταυρόλεξο των Times, πριν να κρυώσει το τοστ του δεν έχει καμία σημασία.
Ο Πτολεμαίος για να περιγράψει τον χαρακτήρα παίρνει τις περισσότερες πληροφορίες από την Σελήνη και τον Ερμή, και όχι βέβαια από το ζώδιο στο οποίο βρίσκεται ο Ήλιος.
Ο πλανήτης ή οι πλανήτες που κυβερνούν τον Ερμή ή την Σελήνη (που μπορεί να περιλαμβάνουν τον Ερμή και την Σελήνη) είναι οι κυβερνήτες της ψυχής. Ο Lilly τους ονομάζει κύριους σημειοδότες της συμπεριφοράς. Δεν αναφέρεται βέβαια στο πόσο ευγενικό μπορεί να είναι το άτομο, αλλά στον γενικό τρόπο της συμπεριφοράς του.
Ο Lilly δίνει ιδιαίτερη σημασία σε έναν πλανήτη που βρίσκεται στον ωροσκόπο. Χρειάζεται να είναι όσο γίνεται πιο κοντά στην ακμή του 1ου οίκου, για να είναι σημαντικός. Στα περισσότερα όμως ωροσκόπια δεν θα βρούμε τέτοιο πλανήτη. Ακόμα και αν υπάρχει πλανήτης στην ακμή του 1ου οίκου, οι πλανήτες που εξουσιάζουν τον Ερμή και την Σελήνη θα ληφθούν υπόψη. Και ο πλανήτης που θα βρίσκεται στον ωροσκόπο θα επιδρά στην φύση του ατόμου σαν ένα λούστρο πάνω στους κυβερνήτες της ψυχής.
Ο πλανήτης που ασκεί εξουσία πάνω στον Ερμή και στην Σελήνη μπορεί να εξουσιάζει είτε με όψη είτε με κυβέρνηση. Εκείνο που ψάχνουμε είναι ο πλανήτης, του οποίου η επιρροή επάνω στον Ερμή και τη Σελήνη, θα είναι μεγαλύτερη με οποιοδήποτε τρόπο. Έτσι, αν ο Ερμής βρίσκεται στον Ζυγό, όπου βρίσκεται στην κυβέρνηση, ως προς την έξαρση, του Κρόνου, και η Σελήνη είναι σε σύμπτωση με τον Κρόνο, ο Κρόνος θα είναι ο κυβερνήτης της ψυχής. Σ’ αυτό το ρόλο μπορεί να έχει και έναν συνεταίρο.
Ας υποθέσουμε ότι η Σελήνη είναι τους Ιχθείς και ότι ο Δίας κάνει ένα ακριβές τετράγωνο μόνο με τον Ερμή. Ο Δίας θα πρέπει να συμπεριληφθεί. Μερικές φορές είτε ο Ερμής είτε η Σελήνη κυβερνώνται από έναν πλανήτη, που δεν έχει σημαντική σχέση με τον κυβερνήτη του άλλου, κι έτσι έχουμε δυο κυβερνήτες. Αυτοί οι πλανήτες θα πρέπει να κρίνονται σύμφωνα με την κατάστασή τους στο ωροσκόπιο. Η φράση «ο κυβερνήτης της ψυχής σου είναι ο Κρόνος κι αυτό σημαίνει…», δεν είναι περισσότερο ακριβής από τη φράση «είσαι Κριός κι αυτό σημαίνει…». Η φύση του πλανήτη θα πρέπει να αξιολογείται από την τυχαία και θεμελιώδη δύναμη κι από τις σχέσεις με τους υπόλοιπους έξι πλανήτες.
Είναι βέβαια λογικό ότι θα πρέπει να κοιτάμε την Σελήνη και τον Ερμή, είτε εξετάζουμε το μυαλό είτε τους τρόπους ή την γενική συμπεριφορά του ατόμου, γιατί ό,τι χρωματίζει τον έναν θα χρωματίσει και τον άλλον. Ο Lilly ορίζει τον Ερμή σαν κυβερνήτη της λογικής ψυχής και του ζωικού πνεύματος στον εγκέφαλο και την Σελήνη ως κυβερνήτη της φυτικής ψυχής, που είναι περισσότερο κοντά στις αισθήσεις. Γι’ αυτό και περιγράφουμε τους ρόλους τους, όπως παραπάνω: η Σελήνη ανακλά την αλήθεια και ο Ερμής την αρχειοθετεί.
Η Ψυχή εντούτοις είναι μια λέξη με πολλές έννοιες και οι περισσότερες απ’ αυτές είναι πολύ ασαφείς. Έτσι θα πρέπει να δώσουμε κάποιον σαφή ορισμό για την ψυχή. Ό,τι αποκαλούμε ψυχή δεν μπορεί να εντοπιστεί στο ωροσκόπιο με την ίδια ακρίβεια, με την οποία εντοπίζεται το συκώτι ή τα δάχτυλα. Η ουσία της, παρόλα αυτά, φαίνεται από την Σελήνη. Έτσι, στον βαθμό που μπορούμε να πούμε ότι η ψυχή έχει σώμα δικό της, σε αντίθεση με το σώμα στο οποίο κατοικεί, μπορούμε να εξετάσουμε την Σελήνη που θα μας την αποκαλύψει. Από αυτό το γεγονός προέρχεται η ιδέα ότι η Σελήνη είναι η φυτική ψυχή.
Αυτό βέβαια είναι πολύ αφηρημένο για να χρησιμοποιηθεί από τον αστρολόγο του 21ου αιώνα. Ξέρω ακριβώς πού είναι τα δάχτυλά μου, έχω μια καλή ιδέα για το πού βρίσκεται το συκώτι μου, αλλά… τι γίνεται με την ψυχή μου, η οποία είναι σημαντικότερη από τα δάχτυλα και το συκώτι;
Πρόθεσή μας είναι να δώσουμε έναν ξεκάθαρο ορισμό, ώστε να είναι χρήσιμος, κι έτσι θυσιάζουμε σε κάποιο βαθμό την ακρίβεια.
Επομένως, ψυχή είναι αυτό που μένει μέσα μας, όταν κάποια στιγμή οτιδήποτε άλλο σωπαίνει, όταν η περηφάνια μας σκορπίζεται, όταν η εσωτερική μας δύναμη εξορίζεται από τον θρόνο της. Η πιο συνηθισμένη εμπειρία της ζωής που μας φέρνει σ’ αυτήν την κατάσταση είναι το πένθος. Μέσα στην σιωπή, χωρίς βοήθεια, όταν τίποτα δεν μπορεί να ειπωθεί ή να γίνει, εκεί βρίσκεται η ψυχή. Αν αυτό το μέρος μέσα μας φαίνεται από την Σελήνη, ο Ερμής που είναι η έκφραση, το αντίθετο δηλαδή της σιωπής, θα μας οδηγήσει έξω από αυτό το μέρος.
Δεν πρέπει να κατηγορούμε τον Ερμή για όλα τα δεινά μας3. Όλοι οι πλανήτες έχουν τον δικό τους προορισμό. Αλλά χωρίς τον Ερμή, οι υπόλοιποι πλανήτες δεν θα είχαν γλώσσα για να τραβήξουν την προσοχή μας. Το μήλο αναμφίβολα έμοιαζε γευστικό, αλλά το φίδι έβαλε την Εύα σε πειρασμό με τα λόγια.
Γι’ αυτό το λόγο οι εντάσεις ανάμεσα στην Σελήνη και στον Ερμή, αλλά και η κατάσταση και οι σχέσεις των πλανητών που έχουν σημαντική επιρροή επάνω σ’ αυτούς, δείχνουν την δεδομένη δομή της ύπαρξης του ατόμου, την εσωτερική αρχιτεκτονική που κάνει το άτομο αυτό που είναι.
Σημειώσεις του μεταφραστή:
1. Ένας πλανήτης ‘βλέπει’ έναν άλλον, όταν βρίσκονται σε ζώδια που έχουν απόσταση 120, 60, 90 και 180 μοιρών μεταξύ τους, όπως για παράδειγμα σε ζώδια που ανήκουν στην ίδια τριπλότητα και έχουν απόσταση 120 μοιρών μεταξύ τους.
2. Εννοεί το φαντασιακό και το άλμα στην δενδρική ανάπτυξη μιας ιδέας στο μυαλό μας.
3. Ο συγγραφέας προφανώς αναφέρεται στις ανοησίες για ανάδρομους πλανήτες. Θα έχετε ακούσει πολλές φορές να αποδίδουν στον ανάδρομο Ερμή, όλες τις αναποδιές που προκαλούν οι ίδιοι οι άνθρωποι στον εαυτό τους, αντί να επωμιστούν τις ευθύνες τους. Φοβερό μαρκετίστικο κόλπο των ‘αστρολόγων’ που έτσι χαϊδεύουν τα αυτιά των πελατών τους υπονοώντας «Μπορείς να κάνεις ό,τι σου έρθει στο κεφάλι. Δεν φταις εσύ. Φταίει ο ανάδρομος Ερμής ή ο κακός Κρόνος ή ο Πλούτωνας 16 χρόνια στον Αιγόκερω»!