Ουράνια Σφαίρα – Celestial Sphere
Ονομάζεται η ιδεατή σφαίρα επί της οποίας φέρονται να είναι καθηλωμένοι οι αστέρες και η οποία περιβάλλει τη Γη. Το κέντρο της είναι το κέντρο της Γης, και συγκεκριμένα ο οφθαλμός του γήινου παρατηρητή, με δεδομένο ότι η ακτίνα της Γης κρίνεται αμελητέα ως προς την ακτίνα της Ουράνιας Σφαίρας, που θεωρείται άπειρη. Οι θέσεις και οι κινήσεις των ουράνιων σωμάτων, που θεωρείται ότι γίνονται στην εσωτερική επιφάνεια της Ουράνιας Σφαίρας, αποτελούν το αντικείμενο της Σφαιρικής Αστρονομίας, που είναι κλάδος της Αστρονομίας. Ο ημισφαιρικός θόλος, που φαίνεται να κείται επί της επιφάνειας της Γης και μάλιστα να επικάθεται σε αυτήν, ακριβώς στη γραμμή του ορίζοντα, ονομάζεται Ουράνιος Θόλος.
Ουράνιες Συντεταγμένες – Celestial Coordinate System
Είναι οι συντεταγμένες που προσδιορίζουν τη θέση ενός ουράνιου σώματος στην Ουράνια Σφαίρα. Είναι αντίστοιχες με τις γεωγραφικές συντεταγμένες ενός τόπου στην επιφάνεια της γήινης σφαίρας. Το σύστημα των συντεταγμένων αυτών βασίζεται στον Ουράνιο Ισημερινό και γι’ αυτόν τον λόγο ονομάζονται επίσης και ισημερινές συντεταγμένες.
Οι ουράνιες ή ισημερινές συντεταγμένες είναι η απόκλιση αστέρος ή κλίση «δ», που μετριέται σε μοίρες, και η αστρική ωρική γωνία, που επίσης μετριέται σε μοίρες, όμως αντί της δεύτερης, οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν την ορθή αναφορά (RA), που μετριέται πάνω στον Ισημερινό σε χρόνο (00h 00′ 00″), με αρχικό σημείο της μέτρησης το Εαρινό Σημείο, όπου τέμνονται η εκλειπτική και ο Ουράνιος Ισημερινός. Χοντρικά μπορεί να ειπωθεί ότι η απόκλιση ισοδυναμεί με το γεωγραφικό πλάτος, καθώς εκφράζει την απόσταση ενός σημείου από τον Ουράνιο Ισημερινό, ενώ η ορθή αναφορά με το γεωγραφικό μήκος, εκφράζοντας την απόστασή του πάνω στον Ισημερινό από το Εαρινό Σημείο.
Άξιο προσοχής είναι ότι η αστρική ωρική γωνία μετριέται επί του Ουράνιου Ισημερινού από τον μεσημβρινό του τόπου παρατήρησης μέχρι τον ωρικό κύκλο του αστέρα, με ανάδρομη φορά και ολοκυκλικά, σε μοίρες.
Η ορθή αναφορά, που χρησιμοποιούν οι αστρονόμοι, έχει ως αρχή μέτρησης το Εαρινό Σημείο και μετριέται επίσης πάνω στον Ουράνιο Ισημερινό μέχρι τον ωρικό κύκλο του αστέρα με την ορθή φορά, δηλαδή αριστερόστροφα, εξ ου και η ονομασία της.
Επίσης, αντίθετα με την ωρική γωνία, η ορθή αναφορά μετριέται σε χρόνο (ώρες, λεπτά και δευτερόλεπτα), καθώς συνηθίζεται να μετράται με βάση τη διάβαση ενός ουράνιου σώματος πάνω από τον μεσημβρινό ενός τόπου, καθώς η Γη περιστρέφεται. Οι ποσότητες αυτές, όμως, τελικά εκφράζουν γωνία (ενδεικτικά μία ώρα ορθής αναφοράς ισοδυναμεί με γωνία 15 μοιρών).
Ουράνιος Ισημερινός
Ουράνιος Ισημερινός ονομάζεται η νοητή προέκταση του Ισημερινού της Γης στην Ουράνια Σφαίρα (βλ. παραπάνω το σχετικό λήμμα και τη σχετική εικόνα) και έχει κλίση 23,5 μοίρες ως προς το επίπεδο εκλειπτικής.
Όψεις – Aspects
Η λέξη όψη υπονοεί (περίπου το ίδιο και η αντίστοιχη αγγλική) ότι ο ένας πλανήτης «βλέπει» τον άλλον. Οι όψεις μετριούνται σε ουράνιο μήκος και επηρεάζονται από τις γεωμετρικές και αριθμητικές σχέσεις τους μέσα στον ζωδιακό κύκλο.
Οι όψεις περιλαμβάνουν:
Τη σύμπτωση: όταν οι πλανήτες είναι μαζί. Το αποτέλεσμα της σύμπτωσης είναι η μείξη-ένωση των επιρροών των πλανητών που εμπλέκονται. Οι πλανήτες που συμπίπτουν δεν σχηματίζουν ένα επίπεδο σχήμα, όπως γίνεται με τις άλλες όψεις (όπως το βλέπει ένας παρατηρητής από τη Γη). Γι’ αυτό και είναι πιο σωστό να αναφερόμαστε σε συμπτώσεις και όψεις. Άλλωστε πολλά παραδοσιακά κείμενα υπογραμμίζουν τη διαφορά αυτή και αναφέρονται στους πλανήτες που συμπίπτουν σαν να έχουν φυσική επαφή, χρησιμοποιώντας τη φράση «σωματική συνάντηση».
Το εξάγωνο: όταν οι πλανήτες απέχουν 60 μοίρες, δηλαδή 2 ζώδια. O συμβολισμός προέρχεται εν μέρει από το γεγονός ότι η όψη αυτή προκύπτει από την διαίρεση ολόκληρου του ωροσκοπίου με το 6. Το αποτέλεσμα είναι ο αρμονικός συνδυασμός των επιρροών των πλανητών. Αν και είναι λιγότερο αποδοτική ως προς τα ευεργετικά αποτελέσματα από την όψη τριγώνου, το εξάγωνο συχνά συσχετίζεται με υψηλότερη ενέργεια και δύναμη θέλησης.
Το τετράγωνο: όταν οι πλανήτες απέχουν 90 μοίρες ή 3 ζώδια. O συμβολισμός προέρχεται εν μέρει από το γεγονός ότι η όψη αυτή προκύπτει από τη διαίρεση ολόκληρου του ωροσκοπίου με το 4. Το αποτέλεσμα είναι η συνένωση των επιρροών των πλανητών, αλλά με κόπο, αντίσταση και πίεση. Συχνά οδηγεί σε τριβές και προβλήματα, αν και όχι ανυπέρβλητα.
Το τρίγωνο: όταν οι πλανήτες απέχουν 120 μοίρες ή 4 ζώδια. O συμβολισμός προέρχεται εν μέρει από το γεγονός ότι η όψη αυτή προκύπτει από τη διαίρεση ολόκληρου του ωροσκοπίου με το 3. Το αποτέλεσμα είναι η αρμονική ένωση των επιρροών των πλανητών, έτσι που να ρέει εύκολα η επιρροή τους συνδυαστικά.
Την αντίθεση: όταν οι πλανήτες απέχουν 180 μοίρες ή 6 ζώδια. Οι πλανήτες σε αντίθεση αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλον από σημεία του ουρανού που βρίσκονται απέναντι. O συμβολισμός προέρχεται εν μέρει από το γεγονός ότι η αντίθεση χωρίζει ολόκληρο το ωροσκόπιο σε 2 μέρη. Το αποτέλεσμα είναι η αντιπαράθεση αντίθετων ενδιαφερόντων, που δεν είναι εύκολο να ξεπεραστεί. Οι συμμαχίες που πραγματοποιούνται με αυτήν την όψη, είναι ασταθείς και στη γενέθλια αστρολογία μπορεί να δείχνουν συχνή εναλλαγή ανάμεσα σε ακραία αντίθετες καταστάσεις παρά πραγματική ένωση των επιρροών των πλανητών.
Άλλες όψεις που δεν χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή αστρολογία:
Μισό εξάγωνο. Όταν οι πλανήτες απέχουν 30 μοίρες ή 1 ζώδιο. Ο συμβολισμός προέρχεται εν μέρει από το γεγονός ότι το ωροσκόπιο χωρίζεται σε 12 μέρη. Στην κλασική αστρολογία θεωρείται ήσσονος σημασίας όψη, γιατί είναι πολύ αδύναμη όψη για να έχει αποτελέσματα. Επίσης, στην κλασική αστρολογία οι πλανήτες που απέχουν 150 μοίρες ή 5 ζώδια (πεντάγωνο, inconjunct aspect) δεν θεωρείται ότι συνδέονται με όψη. Η απόστασή τους δείχνει την αδυναμία τους να δράσουν μαζί αποτελεσματικά. Θεωρείται στη σύγχρονη αστρολογία ξεχωριστή όψη. Δείχνει τη σκληρή ή γεμάτη εντάσεις σχέση που βασίζεται στην ασυμβατότητα. Οι όψεις αναγνωρίζονται ακόμη κι αν δεν είναι ακριβείς. Π.χ. δύο πλανήτες που απέχουν περίπου 120 μοίρες, λέγεται ότι έχουν όψη τριγώνου, γιατί υπάρχει μια ανοχή για την επαφή αυτή σε ισχύ. Βλ. Τροχιές και Ακτίνες Πλανητών.
Ο Johannes Kepler εισήγαγε τον 17ο αι. τις «ήσσονες όψεις», που χρησιμοποιεί σήμερα η σύγχρονη αστρολογία. Αυτές περιλαμβάνουν το πεμπτημόριο ή 72 μοίρες, το τρία δέκατα ή 108 μοίρες, το διπλό πεντάγωνο ή 144 μοίρες, το ημιτετράγωνο ή 45 μοίρες και το ένα-και-μισό τετράγωνο ή 135 μοίρες. Οι περισσότεροι αστρολόγοι θεωρούν ότι αυτές οι «ήσσονες όψεις» είναι πολύ αδύναμες για να έχουν σημασία και επισημαίνουν τον κίνδυνο να βάλουμε ασήμαντες λεπτομέρειες στο ωροσκόπιο, που θα μας αποσπάσουν –εκτός κι αν είναι κάποιος εξαιρετικά πεπειραμένος– από την πιο ξεκάθαρη ερμηνεία των κύριων (παραδοσιακών) όψεων.